Bu sene 18- 28 Ekim 2025 tarihleri arasında gerçekleşecek Fantasistanbul öncesinde festivalin artistik direktörü ve film eleştirmeni Kerem Akça ile yazarımız Müfit Mert Balak, festivali, sinema ve film eleştirmenliği ile ilgili bir röportaj yaptı.
Fantasistanbul İstanbul Film Festivali programında kaç bölüm yer alacak ve bu bölümlerde kaç film gösterilecek?
Festivalde üç bölümde film gösterimleri yapılacak. Bu bölümler: Ulusal Yarışma, Uluslararası Yarışma ve Fantastik Galalar. Ulusal yarışma bölümünde 11 yarışma filmi yer alacak ve bu bölümde yarışma dışı olarak Gora filmi gösterilecek. Uluslararası yarışma bölümünde Türkiye prömiyerini yapacak 10 film yer alacak. Fantastik galalar bölümünde ise 8 film olacak.
Fantastik Galalar bölümünde yer alacak filmler hakkında bilgi verebilir misiniz?
Bu bölümde yer alacak 8 filmden ikisini şimdiden açıklamak istiyorum. Festivalin açılış filmi yönetmen Can Evrenol’un Cam Sehpa filmi olacak; bu film festival prömiyerini yapacak. Festivalin kapanış filmi de yönetmen Ben Wheatley’in 2025 yapımı Bulk filmi olacak. Bu, filmin dünyadaki üçüncü gösterimi olacak. Ben Wheatley, festivalde aynı zamanda onur ödülü alıp masterclass verecek.
Festivalin Ulusal Yarışma bölümündeki filmlerden de bahseder misiniz?
Bu bölümde 2000- 2009 yılları aralığında yapılan 11 ulusal fantastik film yarışacak bir de daha önce belirttiğim gibi Gora filminin özel gösterimi olacak.
Yapım yılı sırasıyla filmleri paylaşacak olursam; yönetmen Yücel Yolcu’nun 2000 yılı yapımı Kırık Zar filmi festivalde promiyer yapacak. Seçkide yönetmen Ezel Akay’ın 2003 yapımı Neredesin Firüze filmi yer alıyor. Ümit Ünal, Selim Demirdelen, Kudret Sabancı, Ömür Atay ve Yücel Yolcu’nun yönetmenliklerini yaptıkları 2004 yapımı Anlat İstanbul filmi var. Yönetmen Tayfun Güneyer’in 2005 yapımı Şans Kapıya Kırınca; yönetmen Ezel Akay’ın 2006 yapımı Hacivat ve Karagöz Neden Öldürüldü? filmleri de seçkide yer alıyor. Taylan Biraderler’in 2006 yapımı Küçük Kıyamet filmi, Togan Gökbakar’ın yönetmenliğini yaptığı 2006 yapımı Gen filmi, yönetmen Alper Mestçi’nin 2007 yapımı Musallat filmleri de seçkide. Gani Müjde’nin yönetmenliğini yaptığı 2008 yapımı Osmanlı Cumhuriyeti filmi, yönetmen Taner Elhan’ın 2009 yapımı Acı Aşk filmi ve yönetmen Ezel Akay’ın 2009 yapımı 7 Kocalı Hürmüz filmleri de ulusal yarışma filmleri arasında. Bu kategoride yarışma dışı kapanış filmi Gora olacak.
Ulusal Yarışma Kategorisi’nde filmleri değerlendirecek olan jüri üyeleri kimler olacak?
Şu an için Ulusal Yarışma kategorisinde değerlendirme yapacak olan 9 isim netleşti. Bu kadroya sonradan sürpriz olarak 1- 2 jüri üyesi daha eklenebilir. Jüri başkanlığını Okan Bayülgen üstlenecek. Bu görevi kabul ettiği için Okan Bayülgen’e teşekkür ediyorum. Diğer jüri üyeleri; Cihangir Ceyhan, Ege Kökenli, Mevlüt Koçak, Başak Parlak, Cem Karcı, İpek Erdem, Şevket Süha Tezel ve Ayça Varlıer; olacak.
Festivalin Uluslararası Fantastik Film Yarışması bölümündeki filmler neler olacak?
Bu kategoride uluslararası festivallerin en iyi, en özgün filmleri gösterilecek. Berlin Film Festivali’nin en iyi filmlerinden yönetmenliğini Veronika Franz ve Severin Fiala’nın yaptığı The Devil’s Bath; bence geçen yıl Venedik Film Festivali’nde gösterilen en iyi, özgün film olan: yönetmenliğini Quay kardeşlerin yaptığı stop-motion, animasyon filmi Sanatorium Under The Sign of the Hourglass; bence geçen yıl Toronto Film Festivali’nin en iyi filmi olan yönetmenliğini YangLi’nin yaptığı Escape from 21st Century; Cannes Film festivalinde gösterilen benim Cannes’ın en iyi 10 filmi listemde olan yönetmenliğini Hala Elkoussy ‘nin yaptığı East of Noon; yine Cannes Film Festivali’nin en iyi filmlerinden yönetmenliğini Minh Quy Truong’un yaptığı Viet and Nam; bence San Sabastian Film Festivali’nin en iyi filmi, Amerikan bilimkurgusu olan yönetmenliğini Michael Tyburski’nin yaptığı Turn Me On; South by Southwest Film Festivali’nin bence en iyi filmi yönetmenliğini Alice Lowe’un yaptığı Timestalker; bana göre yan bölümünde Sundance Film Festivali’nin en iyi filmi olan animasyon ve kurmaca kırması yönetmenliğini Albert Birney’in yaptığı Obex; Berlin Film Festivali’nin en iyilerinden benim ilk 10 film listemde olan Human Eye by Nation ve Rotterdam Film Festivali’nin en iyi filmi, yönetmenliğini Norbert Pfaffenbi chler’in yaptığı, The End üçlemesinin son filmi olan 2551.03: The End filmleri bu seçkide yer alacak.
Tüm filmlerin gösterimleri City’s Nişantaşı Cinewam Sineması 7. Salon’da ve Atlas Sineması’nda yapılacak ve bilet fiyatları 100TL olacak.
Uluslararası Yarışma Kategorisi’nde filmleri değerlendirecek olan jüri üyeleri kimler olacak?
Uluslararası Yarışma Bölümü jürilerinin tamamını daha sonra duyuracağız. Şimdilik üç ismi paylaşayım İngiliz Yönetmen Jim Hosking; Malin Akerman ve Aleksey German Jr.
Festivalin danışma kurulu üyelerini de açıklamak istiyorum: Kıvanç Baruönü, Can Evrenol, Pınar Toprak, Alex Proyas, Gökhan Tiryaki ve Colin Geddes.
Size röportajın bu bölümünde sinema ve film eleştirmenliği üzerine sorular sormak istiyorum. Dünya sinemasında ve ülkemizde 2025 yılı sizce nasıl geçiyor?
Bu sene güzel filmler var ama çok heyecan verici mi tartışılır. Locarno Film Festivali’nde yönetmenliğini Radu Jude’un yaptığı Dracula filmi heyecan verdi. Resurrection tatmin etti. Yerli sinemada da yönetmenliğini Alkan Avcıoğlu’nun yaptığı Gerçek Ötesi ve yönetmenliğini Tayfun Pirselimoğlu’nun yaptığı İdea filmleri beni tatmin etti.
Genel olarak bir yılda ortalama kaç yeni film izliyorsunuz? Bunları sayıyor musunuz? Her filmi her zaman sonuna kadar izler misiniz?
Pandemiye kadar yılda ortalama 1.000 film izliyordum. Pandemiden sonra bu sayıyı 1.500’e çıkardım. Bende bu rakamlar her sene gittikçe artıyor. Online film festivalleri sayesinde sene bazında izlediğim film sayısı arttı. Festivale gidince fiziksel olarak festivalde en fazla 40 film izlenebiliyor. Aslında festival seçkisinde 90 film oluyor. Online izlemeyle 90 filme ulaşılabiliyor. Filmleri her zaman baştan sona izlerim; yarıda kesmem.
Bu zamana kadar film eleştirmeni veya jüri olarak katıldığınız festivallerden en beğendiğiniz organizasyon hangisi?
Zor soru; ama Toronto Film Festivali’ni seviyorum.
Şu ana kadar gitmeyi çok isteyip henüz gitmediğiniz festivaller var mı?
Talin Film Festivali ve Tokyo Film Festivali.
Sizin genel olarak sinemada en beğendiğiniz tür hangi tür?
Bilimkurgu- fantastik.
Dünyadan ve ülkemizden yazılarını takip ettiğiniz sinema eleştirmenleri var mı? Başka eleştirilerden etkilenmeleriniz- daha önce sizin düşünmediğiniz ancak duyunca ya da okuyunca size etkileyici gelen fikirler olur mu?
Türkiye’deki yazarları dünyadakilerden daha iyi buluyorum. Bana Türkiye’dekiler kültürel bakımdan daha zengin, birikimli ve donanımlı geliyor. Film eleştirmeni Mehmet Açar benim açımdan her zaman yönlendirici olmuştur. O yönetmenlik sanatıyla ilgileniyordu; benim de öyle bir bakış açım var. Beni Sinema dergisine almıştı ve yazılarımı bir noktaya taşımama faydası olmuştu. Tuna Erdem, tür sineması ile ilgili eleştirileri ile ve onun yanısıra Kutlukhan Kutlu beni etkilemiştir.
Bu zamana kadar izlediğiniz sinema filmlerinden en beğendiğiniz film isimlerini paylaşır mısınız?
Stanley Kubrick’in Otomatik Portakal filmi, Jean Luc Godard’ın Vivre Sa Vie filmi, Federico Fellini’nin Dolce Vita filmi ve yönetmen Masahiro Shinoda’nın Japon Yeni Dalgası’ndan kukla estetiği ile çekilmiş Double Suicide filmi.
Sinemanın yanı sıra tiyatro, edebiyat veya müzik gibi diğer sanat dallarıyla aranız nasıl? Örneğin tiyatroya, konsere gidebiliyor musunuz? Kitap okumaya zaman bulabiliyor musunuz?
Müzikal severim. Dayım New York’ta yaşadığından, New York Üniversitesi’nde Tisch School of Arts Yaz Okulu’na gitmiştim. Broadway müzikallerini sevdiğimden; Wicked, Chicago ve Rent müzikallerine gitmiştim. Sinemadan sonra, tiyatro ilgilendiğim ikinci sanat dalı. Üç- dört senedir tiyatro oyunlarına gidiyorum. Okan Bayülgen’in Dracula oyununu çok beğenmiştim. Okan Bayülgen’in Richard oyunu bence Türkiye’de hayran kalınacak bir Şekspir uyarlaması.Kitap okumaya ise zaman bulamıyorum.
Röportaj için çok teşekkür ediyorum. Röportajı bitirirken eklemek istediğiniz başka bir konu var mı?
Haziran ayında Yeni Tiyatro Yeni Sinema Dergisi bana Yeni Sinema Cesaret ve Başarı ödülü verdi. Gurur duydum. Bu ödülü bana çok güzel bir takdim konuşması yaparak Ercan Kesal verdi; çok teşekür ediyorum.
Müfit Mert Balak yazdı.
